- Mantarlar doğada yaygın olarak bulunurlar ve çeşitli hastalıklara neden olurlar. Nemli ortamlarda yaşarlar, mitoz ve mayoz bölünerek çoğalırlar. Bulaşma çoğu zaman doğrudan temas ve ağız yolu ile olur. Kişisel eşyaların ortak kullanılmasıyla dolaylı olarak da bulaşabilir. Örneğin, berber aletleri, banyo havluları, ayakkabı, terlik gibi eşyaların ortak kullanılması.
- Mantarları inceleyen bilim dalına mikoloji, mantarlarla oluşan hastalıklara da mikoz veya fungal enfeksiyonlar denir.
- Mantar enfeksiyonları, çevre koşulları iyi olmayan durumlarda sık görülür ve kontrol altına alınmaları zordur. Ciltte, ağız, boğaz ve sindirim sistemi gibi organlarda daha çok hastalığa yol açabilirler. Özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerle antibiyotik kullananlarda ve küçük çocuklarda mantar enfeksiyonu görülme sıklığı daha fazla olmaktadır. Örneğin; bebeklerde görülen, halk arasında pamukçuk (moniliazis ) denilen hastalığın etkeni mantardır. Antibiyotik kullanımı sonrasında vücuttaki pH değeri bozulur ve daha öncesinde asidik ortama yerleşemeyen mantarlar için uygun yerleşme alanı oluşmuş olur, bu da antibiyotik kullanımından sonra mantar enfeksiyonu geçirme ihtimalini arttırır. Bu tarz durumlarda hijyene normalden çok daha fazla dikkat edilmesi gerekir.
- Mantarlar, bakteriler gibi mikroorganizmadır. Özellikle dermatofit denilen türleri, derinin üst tabakası olan ve keratin adı verilen bölgeleri, tırnak ve saç gibi dokuları sevmekte ve buralarda hastalık meydana getirmektedir.
Mantar Vücutta Nasıl Oluşur?
- Mantarların yerleşebilmesi için nemin de kesinlikle olması gerekmektedir.
- Mantar hastalıklarının her zaman oluşumundaki temel neden, başka bir mantarlı dokudur. Bu durum doğanın kendisinden de olabilir veya bir başka kişiden de olabilir.
- Daha çok yaz mevsiminde, mantar hastalığı bulaşma riski önlem alınmadığı taktirde oldukça yüksektir. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, antibiyotik kullanımı bulunanlarda ve çocuklarda mantar hastalıklarının görülme oranı çok daha fazladır.
- Mantar enfeksiyonu daha çok ayak parmaklarının arasında ve kasıklarda görülmektedir.
Mantarlar, Mantar Hastalıklarının Nedenleri?
- El ve ayakların nemli ya da ıslak kalması, banyodan, havuzdan ya da denizden çıktıktan sonra gerektiği kadar kurulanmaması.
- Yaz mevsiminde hava almayan kapalı ayakkabılar giymek, bu nedenle mantar için gereken nemli ve havasız ortamın oluşturulması.
- Yine özellikle yaz mevsiminde derinin üzerinde kalan terlerin uzun süre arındırılmaması
- Kişisel hijyene gereken özenin verilmemesi. Çorap, ayakkabı, terlik ve havlu gibi ortak kullanımdaki eşyalara dikkat edilmemesi. Özellikle havuz ya da plaj gibi ortak kullanım alanları mantar enfeksiyonunun bulaşması için çok uygun alanlardır. Bununla birlikte ortak kullanılan tırnak makası ve törpü gibi malzemeler de tırnak mantarı bulaşma riskini arttırmaktadır.
- Genellikle askerlerde, gençlerde, sporcularda ve aşırı terleyen kişilerde mantar hastalıklarının görülme oranı daha yüksektir.
- Mantar, genellikle kıvrımlı derilerin olduğu bölgelerde yerleşebilmektedir. Bu tür yerlerde sınırlı ancak net kızarıklıklar olur ve aşırı kaşıntı yapabilmektedir. Tırnakta yerleşmişse renk ve şekil değişikliğine yol açabilir.
- Yeni doğan bebeklerin ağız bölgesinde de pamukçuk türü denilen bir mantar enfeksiyonu sıklıkla görülmektedir. Pamukçuk türü mantar hastalığının tedavisi ılık bir suda karbonat çözeltisi hazırlayarak basit bir uygulama yapmaktır. Şayet pamukçuk mantarı bu uygulama ile geçmediyse doktora gidilmelidir.
Mantar Enfeksiyonu İçin Ne Yapılmalıdır?
- Özellikle kişisel hijyene önem verilmelidir. Hijyen ve temizliğin olmadığı özellikle nemli alanlarda ve genellikle herkes tarafından hijyeni ihmal edilen alanlarda yayılma göstermektedir.
- Süt Ürünleri: Laktik asit ile mayalanma işlemi sağlanan süt ürünlerinin çok iyi bir probiyotik kaynağı olduğu bilinmektedir. Yoğurt, peynir, ayran, süt ve kefir gibi ürünler, faydalı olan mikropların sayısını arttırarak mantar enfeksiyonlarına karşı vücudun bağışıklığını desteklemektedir bu nedenle mantar varlığı söz konusu ise süt ürünleri tüketilebilir.
- Kişisel eşyalar (havlu, çorap, ayakkabı vb.) ürünleri hijyen açısından birlikte kullanılmamalıdır.
- Vücudunda nemli kalan bölgeleri (abdest sonrası ayak parmakları arası, yaz aylarında parmak araları vb.) kurutulması gerektiği unutulmamalıdır.
- Kadınlarda ve erkeklerde üreme organlarında da görülebileceği için üreme organlarının temizlik ve hijyenine dikkat edilmelidir. Özellikle herkes tarafından kullanılan tuvaleti kullanırken önce temizlemeli daha sonra kullanmaya özen gösterilmelidir. Aynı zamanda tuvalet kullanımından hem önce, hem de sonra eller çok iyi bir şekilde yıkanmalıdır.
